प्रधान किसान सम्मान निधी योजना, ज्याला ‘पीएम किसान’ योजना म्हणूनही ओळखले जाते, ही योजना भारत सरकारने शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत देण्यासाठी सुरू केली आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश शेतकऱ्यांना त्यांच्या आर्थिक संकटातून बाहेर काढणे आणि शेतीसाठी आवश्यक असलेल्या खर्चासाठी मदत करणे हा आहे.
योजनेची सुरुवात
पीएम किसान योजनेची सुरुवात 1 डिसेंबर 2018 रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते करण्यात आली. या योजनेचा उद्देश लघु आणि अर्धमोठ्या शेतकऱ्यांना आर्थिक सहाय्य प्रदान करणे हा आहे.
लाभार्थींची पात्रता
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्याकडे स्वत:च्या मालकीची शेतजमीन असणे आवश्यक आहे. तसेच, शेतकरी कुटुंबाची वार्षिक उत्पन्न मर्यादा 6 लाख रुपयांपेक्षा कमी असणे गरजेचे आहे. राज्य शासनाकडून शेतकरी म्हणून नोंदणी झालेल्या व्यक्तींनाच पीएम किसान योजनेचा लाभ मिळू शकतो.
योजनेतील आर्थिक तरतुदी
पीएम किसान योजनेंतर्गत शेतकऱ्यांना वर्षभरात 6 हजार रुपयांची आर्थिक मदत दिली जाते. ही रक्कम तीन हप्त्यांमध्ये शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात जमा केली जाते. प्रत्येक हप्ता 2 हजार रुपयांचा असून, हप्ते अंदाजे चार महिन्यांच्या अंतराने दिले जातात.
योजनेतील 16 हप्ते
आत्तापर्यंत पीएम किसान योजनेंतर्गत शेतकऱ्यांना 16 हप्ते दिले गेले असून, त्यांना एकूण 32 हजार रुपये मिळालेत. आता शेतकरी 17व्या हप्त्याची प्रतीक्षा करत आहेत.
17व्या हप्त्याची अपेक्षा
सरकारकडून अद्याप 17व्या हप्त्याची कोणतीही अधिकृत घोषणा करण्यात आलेली नाही. तरीही, याबाबतची माहिती जूनच्या मध्यात येण्याची शक्यता आहे. अनेक समीक्षकांच्या मते, हा हप्ता जून महिन्यातच जारी केला जाईल.
लाभार्थ्यांसाठी आवाहन
ज्या शेतकऱ्यांनी पीएम किसान योजनेची नोंदणी केलेली नाही, त्यांनी लवकरात लवकर ती करावी. तसेच, ज्यांनी ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण केलेली नाही, त्यांनी लवकरात लवकर ती पूर्ण करावी. याद्वारेच त्यांना 17व्या हप्त्याचा लाभ घेता येईल.
योजनेचे महत्त्व
पीएम किसान योजना शेतकऱ्यांसाठी आशेचा किरण ठरली आहे. देशातील अनेक शेतकरी कुटुंबे दारिद्र्य रेषेखालील जीवनमान जगत आहेत. अशा परिस्थितीत, या योजनेंतर्गत मिळणारी रक्कम शेतकऱ्यांच्या आर्थिक स्थितीत मोठी सुधारणा करू शकते.
जगभरातील अनेक देशांत शेतकऱ्यांसाठी अशाच प्रकारे योजना राबवल्या जात असल्याचेही पाहायला मिळते. भारतही या बाबतीत मागे नाही. पीएम किसान योजना यशस्वी ठरल्यास शेतकऱ्यांच्या आर्थिक विकासात मोठी भूमिका पार पाडली जाईल.